Elke acht uur spoedpatiënt bij Ziekenhuis aan de Stroom na ongeval met e-step
Helft slachtoffers arbeidsongeschikt
Op anderhalf jaar tijd verzorgden de spoeddiensten van Ziekenhuis aan de Stroom (ZAS) 1.580 patiënten na een ongeval met een e-step. Omgerekend zijn dat er 1.053 per jaar, of een heel jaar lang om de acht uur een patiënt. In de helft van de gevallen leidde een ongeval met een e-step tot arbeidsongeschiktheid. Dat blijkt uit een studie over ongevallen met e-steps door het Antwerpse ziekenhuis.
Het onderzoek maakt duidelijk dat de politie maar bij een fractie van het aantal ongevallen wordt betrokken. In 2023 registreerde de politie in heel Vlaanderen 851 ongevallen met een e-step, in 2024 waren dat er 937 (bron: VIAS). Alleen al de spoeddiensten van ZAS krijgen jaarlijks meer slachtoffers over de vloer.
De spoedartsen van ZAS roepen de overheid op om de wetgeving voor e-steps te verstrengen. Concreet gaat het om de beperking van het vermogen van een e-step tot dat van een elektrische fiets, de verlaging van de maximumsnelheid tot 20 km/h en de verplichting om een helm te dragen. Dat zou het aantal ongevallen en ernstige verwondingen sterk doen dalen.
(Alle detailcijfers zitten in de Excel bij dit persbericht.)
1 op de 11 slachtoffers geen bestuurder van e-step
Gemiddeld krijgen de spoeddiensten van ZAS elke dag drie patiënten over de vloer na een ongeval met een e-step.
In negen op de tien gevallen (91%) meldde de bestuurder van de e-step zich aan op spoed. Bij de overige negen procent was een derde partij het slachtoffer: een aangereden fietser (5%) of voetganger (4%), of een voetganger die was gestruikeld over een e-step (1%).
Wanneer we kijken naar de oorzaak van de verwondingen bij de gebruiker(s), gaat het in 81 procent van de gevallen om een val met de e-step. Bij ruim een op de zes (18%) ging het om een botsing.
Meeste ongevallen in binnenstad
Uit de cijfers van ZAS blijkt duidelijk dat in de stad Antwerpen de meeste ongevallen met e-steps zich voordoen in de binnenstad. Met 964 patiënten over anderhalf jaar nemen de twee spoeddiensten in de binnenstad (ZAS Vincentius en ZAS Cadix) zes op de tien e-stepslachtoffers voor hun rekening. Voor deze twee campussen betekent dat omgerekend 1,8 patiënten per dag.
De drie spoeddiensten van ZAS buiten de Singel (ZAS Palfijn, ZAS Middelheim en ZAS Augustinus) telden 616 e-stepslachtoffers op de onderzochte periode, of gemiddeld 1,1 per dag.
Vooral mannen betrokken bij ongeval met e-step
Bij een ongeval met een e-step zijn vooral mannen betrokken. Het gaat om 62 procent van de gevallen, tegenover 38 procent voor vrouwen.
E-steps zijn populair bij een relatief jong publiek. De leeftijdsgroep van 25 tot en met 34 jaar neemt iets meer dan een derde (35%) van de aanmeldingen op spoed voor zijn rekening. Jongeren van 15 tot en met 24 jaar zijn goed voor 34 procent.
Opmerkelijk is dat ook veertien- en vijftienjarigen zich aanmelden na een ongeval met een e-step. De minimumleeftijd voor het gebruik van een e-step is zestien jaar.
Ongevallen pieken in late namiddag
Qua tijdstip van ongevallen is er een verschil tussen werkdagen en het weekend. Op werkdagen piekt het aantal ongevallen in de late namiddag (16-18 uur) en het begin van de avond (18-20 uur). Dan wordt bijna een derde (29%) van de slachtoffers genoteerd.
Dat is anders tijdens het weekend: dan meldt ruim een kwart van de patiënten zich aan van 20 uur tot middernacht. Wellicht komt dit doordat er in het weekend meer recreatieve verplaatsingen zijn.
51% arbeidsongeschikt
Opmerkelijk is dat de helft (51%) van de slachtoffers van een ongeval met een e-step arbeidsongeschikt is. Ongevallen met e-steps hebben dus een grote maatschappelijke en economische kostprijs.
- Een op de dertien slachtoffers (8%) die naar het ziekenhuis kwamen moest de dag van het ongeval of later worden opgenomen in het ziekenhuis voor observatie of een operatie.
- Een op de twintig slachtoffers van een ongeval met een step is er ernstig aan toe.
- Een op de honderd slachtoffers is in levensgevaar en wordt opgenomen op de afdeling Intensieve Zorg. Dat gebeurt gemiddeld elke maand.
Daarnaast is de uitkomst van een ongeval met een e-step soms dramatisch: naast de tijdelijke letsels was er op de onderzochte periode één overlijden en liepen zes slachtoffers een permanente beperking op.
Vooral letsels aan armen en handen
Dr. Kurt Anseeuw, medisch diensthoofd spoed ZAS Cadix, ZAS Middelheim en ZAS Palfijn:
"De meeste letsels - een op de drie (36%) - doen zich voor aan de armen en de handen. Het gaat om breuken, huidwonden en verstuikingen. De benen en de voeten nemen een kwart (25%) van de letsels voor hun rekening. In een kwart van de gevallen zijn er letsels aan het hoofd (9%) en het aangezicht (15%). Dat zijn hersenschuddingen, hersenbloedingen, schedelbreuken, schade aan de tanden en breuken in het aangezicht (kaken, neus, oogkassen)."
De spoeddiensten van ZAS wijzen erop dat er bij nachtelijke ongevallen met e-steps (middernacht – 8 uur ’s ochtends) vaak alcohol in het spel is. Een op de acht patiënten (12%) heeft een glas te veel op. Deze slachtoffers hebben vaak ernstige hoofdletsels.
Spoedartsen ZAS vragen drie zaken aan de overheid
Dr. Brecht De Tavernier, medisch diensthoofd spoed ZAS Vincentius en ZAS Augustinus:
"De cijfers tonen glashelder aan dat het gebruik van een e-step niet zonder gevaar is. Een aantal maatregelen zou veel leed voorkomen. Daarom pleiten de spoedartsen van ZAS voor drie zaken: de beperking van het vermogen, de verlaging van de maximumsnelheid en het dragen van een helm."
- Eerst en vooral vragen de spoedartsen van ZAS om het vermogen van een e-step te beperken. Een e-step heeft een vermogen van maar liefst 375 tot 750 Watt, wat de helft tot drie keer meer is dan de 250 Watt van een elektrische fiets. Hierdoor kan een e-step heel hard versnellen en een hoge snelheid ontwikkelen. Bij evenveel vermogen als een elektrische fiets ligt de maximumsnelheid lager en wordt het moeilijker om een passagier mee te nemen. Op internet pakken sommige leveranciers van e-steps uit met een piekvermogen van 8.400 Watt en een maximumsnelheid van 110 kilometer per uur.
- De verlaging van de maximumsnelheid van 25 naar 20 km/h maakt ook een verschil. Doordat er minder kinetische energie is bij een val of botsing, zullen de letsels minder erg zijn.
- Tot slot maakt ook het dragen van een helm een enorm verschil. Uit de studie blijkt dat slechts 1,4 procent van de gebruikers van een e-step een helm draagt. Door de kleine wieltjes en het feit dat de stepgebruiker zijn voeten niet kan gebruiken om de impact te verminderen, valt die laatste vaak letterlijk op zijn hoofd. Bij een ongeval loopt de gebruiker van de step dikwijls breuken op van de kaken, neus, tanden en/of oogkassen. Een fietshelm biedt daarbij geen volledige bescherming, maar helpt wel om hersenletsel te voorkomen. Een integraalhelm (motohelm) beschermt wel tegen letsels in het aangezicht.
Een ander punt is de naleving van de wegcode. Hoewel je pas vanaf zestien jaar een e-step mag gebruiken, blijkt uit de studie dat regelmatig jongere kinderen op spoed terechtkomen na een ongeval met een e-step. Daarnaast vervoert een e-step vaak twee mensen, waar alleen een bestuurder is toegelaten. Bij een val of ongeval delen beide gebruikers vaak in de klappen.
Over het onderzoek
De studie over de ongevallen met e-steps werd uitgevoerd door dokter Lore De Moor en dokter Keiko Verhaeghe. Ze hebben de voorbije jaren bij Ziekenhuis aan de Stroom gewerkt als assistent urgentiegeneeskunde. Voor hun studie analyseerden ze de gegevens uit de medische dossiers van de vijf spoeddiensten van ZAS voor de periode 1 juli 2022 tot en met 1 januari 2024. Ongevallen waarbij het slachtoffer minstens veertien jaar was werden in het onderzoek opgenomen. Het gaat om zowel de gebruikers van de e-step als van een derde partij die gewond raakte. In het najaar publiceren beide urgentieartsen een wetenschappelijke paper over dit onderwerp.
De medische diensthoofden van de spoeddiensten van ZAS, dr. Kurt Anseeuw en dr. Brecht De Tavernier, superviseerden de studie.
Tom Van de Vreken
2025 06 04 - cijfers studie spoed ZAS over e-steps.xlsx
XLSX 23 KB
Infografiek ongevallen e-steps.pdf
PDF 2.3 MB
